گردو محصول عمده جهانجان
گردوی ایرانی مرغوب ترین نوع گردو در جهان است و در کشور ایران کرمان و در کرمان شهرستان بافت بهترین گردو را دارد همچنین عمده ترین محصول روستای جهانجان نیز گردو است که در زیر به نقل از ویکیپدیا مطالبی را در مورد ان میخوانیم:
پیشینه
برابر بررسی‌های دیرین شناسی گیاهی وگرده‌شناسی در روی کرهٔ زمین، گونه‌های مختلف گردو از زمان‌های بسیار قدیم به ویژه از دوران سوم زمین‌شناسیوجود داشته است. از دوران چهارم زمین‌شناسی به بعد آثار درخت گردو از جمله گردهٔ آن در کشورهای اروپای شرقی به دست آمده است.
منشاء درخت گردو را آسیای غربی و نواحیهیمالیا می‌دانند.
طبقه‌بندی گیاهی
گردو با نام علمی Juglans از خانوادهٔ Juglandaceae است. نام علمی این جنس از کلمه لاتین Jovis-Glans به معنی فندق ژوپیتر گرفته شده است. انواع این درخت در چین، ژاپن، فرانسه و آمریکا کشت می‌شود مهمترین گردوهای موجود دردنیا معروف به گردوی ایرانی است، زیرا ابتدا از ایران به خاور میانه و از آنجا به یونان و رومو سپس به انگلستان و بعد به امریکا برده شده است. گردو ی ایرانی تنها گونه‌ای از این خانواده است که مغز آن از نظر خوراکی مصرف اقتصادی دارد. گردوی معمولی درختی است یک پایه که بلندی آن از ۱۰ تا ۲۵ متر قابل تغییر است، گردو دارای برگهای مرکب شانه‌ای است و درختی یک پایه است که گلهای نر و ماده روی یک درخت به صورت جدا گانه ظاهر می‌شوند. گامت‌های ماده گردو دگر گشن است گرده افشانی آن به وسیله باد انجام می‌شود و حشرات در آن نقشی ندارند.
پراکنش جغرافیایی
درخت گردو از درختان بسیار با ارزش و ازپهن برگان است که در بسیاری از نقاط جهان در نیمکره شمالی از مرکز تا شرق اروپا وقفقاز و شمال و مرکز ایران(کرمان) تا دامنهای هیمالیا و کشور چین و ژاپن و همچنین گونه‌هایی از آن در آمریکای شمالی و جنوبی به طور طبیعی می‌رویند و کاشته می‌شوند. تنها جنگل طبیعی باقی‌مانده از این محصول در دنیا هم اکنون در قرقیزستان و در شرایط بسیار خوب موجود است. در ایران کاشت گردو از درگز و مغان در شمال کشور تا اقلید فارس در جنوب و از ارتفاعات جنوب غربیارومیه تا کوه تفتان در جنوب شرقی بین طول‌های جغرافیایی ۴۵ تا ۶۵ درجه به خوبی می‌رویند ولی بهترین بازدهی مربوط به باغهایی است که در ارتفاعات شهرستانبافت در استان کرمان ، دامنه‌های البرز،خراسان، آذربایجان و دامنه‌های زاگرس (به ویژه خوانسار،تفرش ،وانشان و تویسرکان) قرار دارند. همچنین در غرب شهرستان راور در دهستان خورند و در اطراف کوه‌های لاله زار و جبال بارز مناطقی هستند که دارای گردوی مرغوب کشور به حساب می‌آیند. روستای خوشکار در استان کرمان بهراسمان و دولت ابادبهراسمان که منطقه‌ای بی نظیر و حتی کم‌نظیر در ایران میباشد؛ و بهترین واریته‌های گردو در این منطقه وجود دارد؛ و همچنین شهرستان تسوج در آذربایجان شرقی خوانسار، تویسرکان، آذرشهر، اسکو ووانشانbاز مراکر عمده تولید گردو و داری مرغوب ترین نوع گردو میباشد.[۳]
ایالات متحده آمریکا، چین و ایران از تولیدکنندگان عمدهٔ گردو هستند. ترکیه،اوکراین و رومانی در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.[۴]
ارقام
گردوهایی که در نقاط گردو خیز ایران کاشته شده‌اند از گونه گردوی معمولی یا Juglans هستند. رقم‌های این گونه از نظر باغبانی هنوز کاملاً مشخص نشده‌اند. این گردوها در نقاط مختلف ایران با نام‌های گونگون محلی نامیده می‌شوند. با وجود تفاوت‌های ظاهری، ممکن است برحی از انواع، رقم واحدی باشند ولی نام‌های گوناگون داشته باشند. با این توصیف مهمترین انواع گردو که در ایران کاشته می‌شوند عبارتند از: گردوی کاغذی، گردوی سنگی، گردوی ماکویی، گردوی سوزنی، گردوی نوک کلاغی، گردوی ضیا آبادی، گردوی خوشه‌ای، سبزوار، گردوی آمیخته خراسان، گردوی بافت کرمان ،گردوی مازندران، گردوی شهمیرزاد، گردوی قزوین و طالقان، خوانسار، گردوی تسوج در آذربایجان، گردوی همدان، وانشان و تویسرکان و سایر مناطق...
آب وهوا
درخت گردو درطول تابستان و زمستان نسبت به گرما و سرمای بیش از حد حساس است. در طول دوره خواب زمستانه، گردو می‌تواند سرمای ۱۱- درجه سانتی گراد را بدون خسارت جدی تحمل کند ولی پس از شروع رشد، سرمای ۲- تا ۳- درجه سانتی گراد موجب از بین رفتن برگها، شاخه‌ها و گلها شده ودر نتیجه محصول کاهش می‌یابد. به علاوه شاخ و برگ درختانی که تا اواخر پاییز به رشد خود ادامه می‌دهند در معرض خسارت سرما قرار می‌گیرد. مقاومت ارقام مختلف گردو نسبت به سرما متفاوت است. دمای بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد موجب آفتاب سوختگی پوست سبز و چروکیدگی مغز گردو می‌شود و گاهی اوقات نیز میوه‌ها پوک می‌شوند. در رطوبت نسبی کم و دمای بالاتر از ۴۰ درجه سانتی گراد، به گردو خسارت جدی وارد می‌شود. دمای پایین تابستان نیز مناسب نیست زیرا موجب می‌شود میوه‌ها به اندازه کافی پر نشود. هوای خنک در طی فصل رشد، برداشت محصول را به تاخیر انداخته و در نتیجه باغداران متضرر می‌شوند؛ بنابراین هوای خنک و فصل رشد کوتاه از عوامل محدود کننده پرورش گردو هستند. گردو نیز مانند سایر میوه‌ها مناطق معتدله در زمستان به مقدار سرمای معینی نیاز دارد تا خواب آن برطرف شود که به این ترتیب در بهار رشد رویشی و گلدهی کافی خواهد داشت. در صورت عدم وجود سرمای کافی، بازشدن جوانه‌ها و گلدهی نامنظم شده وبه تاخیر می‌افتد واین موجب کاهش محصول و خشک شدن سر شاخه‌ها می‌شود. نیاز سرمایی ارقام مختلف گردو متفاوت است.
ترکیبات شیمیایی
مغز گردو دارای چند اسید آلی، مقدر کمیاسانس، اگزالات آهک و ویتامینهای A ,B ,C ,D ,E میباشد. همچنین مغز گردو دارای مقدار کمی آرسنیک است (۲٬۹۸ µg -میکروگرم- در ۱۰۰ گرم گردو). برگ درخت گردو دارای ۳ درصد اینوژیت، اسید الاژیک،اسید گالیک و اسانسی با بوی مخصوص و مقداری پارافین، تانن، مواد چرب و املاح معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، منیزیم، باریم و همچنین کاروتن است. پوسته گوشت دار میوه سبز گردو دارای امولسیون قند و اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک، اسید مالیک، فسفاتها و اگزالات کلسیم است. عصاره برگ درخت گردو خاصیت میکروبکشی و باکتری کشی درد. در صد گرم مغز گردو خام و خشک مواد زیر موجود است:
درخت گردو
درخت این میوه بسیار بلند است و چوبسخت آن از بهترین و معروف‌ترین چوب‌ها است. ارتفاع درخت گردو بین ۱۰ تا ۴۰ متر است.
درخت گردو بیشتر به روش پیوندزدن(پیوند اسکنه‌ای، پیوند شکمی با T معکوس به دلیل وجود شیرابه) تکثیر می‌شود.
- شهرستان بافت در استان کرمان بزرگترین تولید کننده گردوی کشور است و جشنواره ملی گردو در اواخر شهریورماه سال ۹۰ در بافت برگزارشد.[۵]
- بزرگترین باغ گردوی جهان (با تاییدفائو[۶]) با مساحت حدود ۷۵۰ هکتار درشهمیرزاد از توابع شهرستان مهدیشهر دراستان سمنان قرار دارد .
حسین